موسی و آزادی (قرآن)در این مقاله آیات مرتبط با جایگاه آزادی در رسالت حضرت موسی علیه‌السلام معرفی می‌شوند. ۱ - دعا برای آزادیپذيرش دعا از سوى موسی علیه‌السلام، براى رفع عذاب فرعونيان به سبب تعهّد آنان به آزاد كردن بنی‌اسرائیل: «و لقد أخذنا ءال فرعون بالسنين ...• و لما وقع عليهم الرجز قالوا يموسى‌ادع لنا ربك ... و لنرسلنّ معك بنى اسرءيل• فلمّا كشفنا عنهم الرّجز إلى أجل هم بلغوه إذا هم ينكثون؛و ما نزديكان فرعون (و قوم او) را به خشكسالي گرفتار كرديم ... هنگامي كه بلا بر آنها مسلط مي‌شد مي‌گفتند: اي موسي از خدايت براي ما بخواه ... و بني اسرائيل را با تو خواهيم فرستاد. اما هنگامي كه بلا را پس از مدت معيني كه به آن مي‌رسيدند از آنها برمي داشتيم پيمان خويش را مي‌شكستند!» ۲ - آزادی‌خواهی نزد فرعونموسى علیه‌السلام، خواهان آزادى بنى‌اسرائيل از سوى فرعونیان: ۱. «ثم بعثنا من بعدهم مّوسى بايتنا الى فرعون و ملائه ...• و قال موسى يفرعون انى رسولٌ من ربّ العلمين ...• فأرسل معى بنى‌اسرييل؛سپس به دنبال آنها (يعني پيامبران پيشين) موسي را با آيات خويش به سوي فرعون و اطرافيان او فرستاديم... و موسي گفت: اي فرعون! من فرستادهاي از پروردگار جهانيانم. سزاوار است كه بر خدا جز حق نگويم، من دليل روشني از پروردگارتان براي شما آورده ام، بنابراين بني اسرائيل را با من بفرست.» ۲. «قال كلّا فاذهبا بايتنا إنّا معكم مّستمعون• أن أرسل معنا بنى إسرءيل؛ فرمود چنين نيست (آنها كاري نمي‌توانند انجام دهند) شما هر دو با آيات ما (براي هدايت آنان) برويد ما با شما هستيم و (سخنانتان را) مي‌شنويم. بني اسرائيل را با ما بفرست.» ۳.«و لقد فتنّا قبلهم قوم فرعون و جاءهم رسول كريم• ان ادّوا الىّ عباد اللَّه ...؛ ما قبل از اينها قوم فرعون را آزموديم و رسول بزرگواري به سراغ آنها آمد. كه اي بندگان خدا آنچه را به شما دستور داده است انجام دهيد....» ۳ - آزادی عقیده در جامعهآزادى ابراز عقیده و بيان اندیشه در جامعه عصر موسى: «وإذ قال موسى لقومه إنّ اللّه يأمركم أن تذبحوا بقرة قالوا أتتّخذنا هزوا قال أعوذ باللّه أن أكون من الجهلين؛(و بخاطر بياوريد) هنگامي را كه موسي بقوم خود گفت خداوند به شما دستور مي‌دهد ماده گاوي را ذبح كنيد (و قطعهاي از بدن آنرا به مقتولي كه قاتل او شناخته نشده بزنيد تا زنده شود و قاتل خويش را معرفي كند و غوغا خاموش گردد) گفتند آيا ما را مسخره مي‌كني ؟ (موسي گفت) به خدا پناه مي‌برم از اينكه از جاهلان باشم!» ۴ - اعتراض به سلب آزادیاعتراض موسى علیه‌السلام به فرعون به سبب كشاندن بنى‌اسرائيل به بردگی: «وتلك نعمة تمنّها علىّ أن عبّدتّ بنى إسرءيل؛آيا اين منتي است كه تو بر من مي‌گذاري كه بني اسرائيل را برده خود ساخته اي؟!» ۵ - اهمیت آزادیاهمّيّت آزادى و غير قابل قیاس بودن آن با نعمت‌های ديگر در نظر موسى علیه‌السلام: «قال ألم نربّك فينا وليدا ولبثت فينا من عمرك سنين• وتلك نعمة تمنّها علىّ أن عبّدتّ بنى إسرءيل؛ (فرعون) گفت: آيا ما تو را در كودكي در ميان خود پرورش نداديم؟ و سالهائي از عمرت را در ميان ما نبودي؟آيا اين منتي است كه تو بر من مي‌گذاري كه بني اسرائيل را برده خود ساخته اي؟!» ۶ - پانویس
۷ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۳۰۱، برگرفته از مقاله «موسی علیه‌السلام و آزادی». |